Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) untuk Rujukan Blogger Bhg UBK

AHLI PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

AHLI PEMBIMBING RAKAN SEBAYA
SESI PAGI

SKIM LENCANA ANTI DADAH (SLAD)

Logo PRS

Lagu Pembimbing Rakan Sebaya

PEMBIMBING RAKAN SEBAYA MENAWAR KHIDMAT BAKTI MENJANA KEGEMILANGAN WAWASAN NEGARA KAMI BERDIRI MEGAH DENGAN TEKAD DAN HARAPAN MEMBANTU DAN MEMBIMBING PENUH KASIH MESRA PRS PEMANGKIN MASYARAKAT PENYAYANG BERILMU BERAMAL BENTUK JATI DIRI AMANAH DIBERI JANJI DITEPATI AMALAN MULIA JADIKAN PANDUAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA SIAP SEDIA BERJASA MEMBANTU DAN MEMBINA HIDUP YANG BERMAKNA

 Definisi Ahli Pembimbing Rakan Sebaya

Definisi 

Pembimbing rakan sebaya ialah seorang murid yang telah dilatih dalam bidang kemahiran asas komunikasi dan kaunseling. Ia berfungsi sebagai seorang kawan yang berkesan kepada rakan sebaya,terutama kepada mereka yang memerlukan pertolongan.PRS tidak bertugas untuk memberi nasihat dan menyelesaikan masalah rakan-rakan tetapi ia menjadi seorang pendengar yang peka kepada perasaan orang lain,berminat dan mengambil berat serta rela memberi khidmat dalam sistem sekolah.

Rasional

Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling telah lama bertapak dalam sistem pelajaran kita. Walaupun perkhidmatan ini masih mempuyai ruang yang luas untuk diperbaiki,khidmat  “murid membantu murid” merupakan satu khidmat sokongan yang penting untuk mengisi ruang tersebut. Oleh sebab murid adalah lebih mudah ditemui dan dijangka lebih memahami curahan perasaan rakan , maka mereka lebih mudah dirapati. Golongan murid yang terlatih dalam kemahiran asas menolong sangat penting untuk meningkatkan perkhidmatan bimbingan dan kaunseling di sekolah.

• guru bimbingan dan kaunseling sepenuh masa belum mencukupi untuk
• menampung keperluan khidmat yang makin bertambah.
• bertambah masalah salahlaku dalam kalangan murid.Murid memerlukan bimbingan dan perhatian PRS sebagai khidmat sokongan.
• membantu khidmat bimbingan dan kaunseling dalam menyediakan saluran untuk mencurahkan perasaan dan perkara lain yang tidak dinyatakan kepada orang dewasa.

IKRAR PRS

Bahawanya saya / kami dengan ini berikrar menerima dan mematuhi serta mengamalkan teras-teras perkhidmatan semasa berkhidmat sebagai Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) sesi ________ Menerima jawatan ini dan sanggup memikul tanggungjawab serta amanah diberikan tanpa mengira tempat,masa dan rakan. Berpegang teguh kepada etika Pembimbing Rakan Sebaya. Berusaha menjadi murid contoh. Berazam meningkatkan mutu akademik dan disiplin diri. Berkhidmat dengan penuh kemesraan dan kasih sayang. Sentiasa berusaha meningkatkan kualiti perkhidmatan PRS.

ETIKA PRS

PRS perlu patuh kepada etika berikut:  Amanah dan menyimpan rahsia. Menerima dan menghormati rakan dan orang lain. Tahu batasan dan keupayaan diri. Sentiasa berusaha meningkatkan diri dari pelbagai aspek. Melapor kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling tentang kes yang boleh merosakkan diri atau orang lain. Merujuk kes rumit kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling. Mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat dan agama.

OBJEKTIF PROGRAM PRS

Untuk membina satu lagi sumber sokongan bagi pelajar mendapatkan bantuan dalam perkhidmatan bimbingan dan kaunseling. Untuk membentuk kumpulan PRS yang terlatih yang boleh menjadi pendengar yang baik dan berkeupayaan untuk membantu rakan. Untuk membolehkan pelajar terpilih berinteraksi dengan berkesan dengan rakan sebaya mereka melalui latihan perkembangan diri dan kemahiran memberi pertolongan. Untuk menyediakan sekolah satu lagi pendekatan membantu pelajar dan menyekat masalah disiplin dari meruncing  melalui pengaruh rakan sebaya yang positif. Untuk membantu guru bimbingan dan kaunseling memperluaskan melalui projek membantu yang dijalankan oleh PRS.

Sejarah Perkembangan Program PRS

Perkhidmatan bimbingan dan kaunseling telah diperkenalkan di Malaysia sejak tahun enam puluhan tetapi fokusnya pada masa itu ialah pada bimbingan kerjaya.Guru-guru telah diberi kursus pendedahan selama seminggu yang dijalankan oleh seorangg pegawai perunding dari Kanada bernama R.K. MCKenzie yang tugasnya melatih kakitangam dalam bidang bimbingan keerjaya,sekitar tahun 1962-1963.Dalam tahun 1969,buat pertama kali kursus bimbingan diadakan untuk guru-guru untuk memberi pendedahan tentang konsep bimbingan dan kerjaya. Dalam tahun 1979,Laporan Kabinet menekankan bahawa perkhidmatan bimbingan tidak harus memberi fokus kepada bimbingan kerjaya sahaja tetapi harus juga memasukkan bimbingan dan kaunseling untuk perkembangan diri pelajar.Kementerian Pendidikan mula mengadakan kursus pendek dan panjang untuk guru dan pegawai Kementerian.Ada di antara mereka dihantar ke luar negeri untuk mendapat latihan dalam bidang ini.Universiti tempatan dan maktab perguruan menyahut cabaran ini dengan melatih guru-guru dalam bimbingan dan kaunseling di peringkat sijil,sarjana muda dan diploma sejak tahun 1980 seperti Maktab Perguruan Ilmu Khas,Universiti Kebangsaan Malaysia dan Universiti Pertanian Malaysia. Walaupun begitu,konsep Pembimbing Rakan Sebaya atau Kaunselor Sebaya tidak termasuk dalam kurikulum latihan tetapi terdapat guru-guru yang melatih pelajar dalam bidang ini dengan inisiatif sendiri. Program PRS ini mula diperkenalkan di sekolah-sekolah secara tidak formal dalam tahun 1986 melalui projek perintis yang dikendalikan oleh penulis yang pada masa itu bertugas sebagai Ketua Jabatan di Institusi Aminuddin Baki (IAB).Program ini mendapat sokongan daripada Pengarah Bahagian Sekolah Kementerian Pendidikan , Dato’ Jumaat bin Dato’ Mohd.Nor dan pegawai Unit Bimbingan dan Kaunseling seperti Tuan Haji Ab.Latif Ali,En.Tohir Hashim dan En.Kamaruzzaman Jamal.Bersama-sama  mereka ini,penulis menganjurkan Seminar-Bengkel Pembimbing Rakan Sebaya peringkat kebangsaan yang diadakan pada 19-21 Januari 1987,di Institut Aminuddin Baki (IPPN pada masa itu).Dalam seminar ini penulis telah membentangkan konsep PRS dan nama Pembimbing Rakan Sebaya telah diterima sebagai nama formal program ini.

Lagu Pembimbing Rakan Sebaya

PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

MENAWAR KHIDMAT BAKTI

MENJANA KEGEMILANGAN

WAWASAN NEGARA

KAMI BERDIRI MEGAH

DENGAN TEKAD DAN HARAPAN

MEMBANTU DAN MEMBIMBING

PENUH KASIH MESRA

PRS PEMANGKIN

MASYARAKAT PENYAYANG

BERILMU BERAMAL

BENTUK JATI DIRI

AMANAH DIBERI

JANJI DITEPATI

AMALAN MULIA JADIKAN PANDUAN

PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

SIAP SEDIA BERJASA

MEMBANTU DAN MEMBINA

HIDUP YANG BERMAKNA

IKRAR PRS

Bahawanya saya / kami dengan ini berikrar menerima dan mematuhi serta mengamalkan teras-teras perkhidmatan semasa berkhidmat sebagai Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) sesi ________
Menerima jawatan ini dan sanggup memikul tanggungjawab serta amanah diberikan tanpa mengira tempat,masa dan rakan.
Berpegang teguh kepada etika Pembimbing Rakan Sebaya.
Berusaha menjadi murid contoh.
Berazam meningkatkan mutu akademik dan disiplin diri.
Berkhidmat dengan penuh kemesraan dan kasih sayang.
Sentiasa berusaha meningkatkan kualiti perkhidmatan PRS.

ETIKA PRS

PRS perlu patuh kepada etika berikut: 

1. Amanah dan menyimpan rahsia.
2. Menerima dan menghormati rakan dan orang lain.
3. Tahu batasan dan keupayaan diri.
4. Sentiasa berusaha meningkatkan diri dari pelbagai aspek.
5. Melapor kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling tentang kes yang boleh merosakkan diri atau orang lain.
6. Merujuk kes rumit kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling.
7. Mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat dan agama.

OBJEKTIF PROGRAM PRS

• Untuk membina satu lagi sumber sokongan bagi pelajar mendapatkan bantuan dalam perkhidmatan bimbingan dan kaunseling.
• Untuk membentuk kumpulan PRS yang terlatih yang boleh menjadi pendengar yang baik dan berkeupayaan untuk membantu rakan.
• Untuk membolehkan pelajar terpilih berinteraksi dengan berkesan dengan rakan sebaya mereka melalui latihan perkembangan diri dan kemahiran memberi pertolongan.
• Untuk menyediakan sekolah satu lagi pendekatan membantu pelajar dan menyekat masalah disiplin dari meruncing  melalui pengaruh rakan sebaya yang positif.
• Untuk membantu guru bimbingan dan kaunseling memperluaskan melalui projek membantu yang dijalankan oleh PRS.
  
  

Sejarah Perkembangan Program PRS

Perkhidmatan bimbingan dan kaunseling telah diperkenalkan di Malaysia sejak tahun enam puluhan tetapi fokusnya pada masa itu ialah pada bimbingan kerjaya.Guru-guru telah diberi kursus pendedahan selama seminggu yang dijalankan oleh seorangg pegawai perunding dari Kanada bernama R.K. MCKenzie yang tugasnya melatih kakitangam dalam bidang bimbingan keerjaya,sekitar tahun 1962-1963.Dalam tahun 1969,buat pertama kali kursus bimbingan diadakan untuk guru-guru untuk memberi pendedahan tentang konsep bimbingan dan kerjaya.

Dalam tahun 1979,Laporan Kabinet menekankan bahawa perkhidmatan bimbingan tidak harus memberi fokus kepada bimbingan kerjaya sahaja tetapi harus juga memasukkan bimbingan dan kaunseling untuk perkembangan diri pelajar.Kementerian Pendidikan mula mengadakan kursus pendek dan panjang untuk guru dan pegawai Kementerian.Ada di antara mereka dihantar ke luar negeri untuk mendapat latihan dalam bidang ini.Universiti tempatan dan maktab perguruan menyahut cabaran ini dengan melatih guru-guru dalam bimbingan dan kaunseling di peringkat sijil,sarjana muda dan diploma sejak tahun 1980 seperti Maktab Perguruan Ilmu Khas,Universiti Kebangsaan Malaysia dan Universiti Pertanian Malaysia.

Walaupun begitu,konsep Pembimbing Rakan Sebaya atau Kaunselor Sebaya tidak termasuk dalam kurikulum latihan tetapi terdapat guru-guru yang melatih pelajar dalam bidang ini dengan inisiatif sendiri.

Program PRS ini mula diperkenalkan di sekolah-sekolah secara tidak formal dalam tahun 1986 melalui projek perintis yang dikendalikan oleh penulis yang pada masa itu bertugas sebagai Ketua Jabatan di Institusi Aminuddin Baki (IAB).Program ini mendapat sokongan daripada Pengarah Bahagian Sekolah Kementerian Pendidikan , Dato’ Jumaat bin Dato’ Mohd.Nor dan pegawai Unit Bimbingan dan Kaunseling seperti Tuan Haji Ab.Latif Ali,En.Tohir Hashim dan En.Kamaruzzaman Jamal.Bersama-sama  mereka ini,penulis menganjurkan Seminar-Bengkel Pembimbing Rakan Sebaya peringkat kebangsaan yang diadakan pada 19-21 Januari 1987,di Institut Aminuddin Baki (IPPN pada masa itu).Dalam seminar ini penulis telah membentangkan konsep PRS dan nama Pembimbing Rakan Sebaya telah diterima sebagai nama formal program ini.

Peranan PRS

·         Menjadi rakan yang peka kepada perasaan orang lain dan keadaan sekeliling. ·         Sebagai khidmat sokongan, PRS membantu menggerakkan perkhidmatan bimbingan dan kaunseling di sekolah. ·         Sebagai salah satu sumber kepada rakan untuk mendapat bantuan. ·         Sebagai penghubung kepada khidmat bimbingan dan kaunseling seperti membuat rujukan jika perlu. ·         Sebagai peninjau rasa untuk membolehkan Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling menjalankan strategi intervensi jika perlu. ·         Sebagai Role Model kepada pelajar lain. ·         Menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan percaya diri, berasa selesa dan berempati. ·         Menerima rakan secara terbuka dan tanpa syarat. ·         Mendengar, menjelas dan membantu rakan melihat beberapa alternatif sebelum membuat keputusan. ·         Memberi sokongan dan galakan untuk rakan mengambil langkah positif. ·         Menyedari bahawa bukan semua masalah boleh diatasi. ·         Berbincang dan membantu rakan yang menghadapi masalah biasa/normal. ·         Memimpin rakan melihat masalah dengan objektif dan mengalakkannya mencari penyelesaian sendiri supaya ia belajar melalui pengalamannya. ·         Menjalankan program membantu sambil mempengaruhi rakan lain supaya melibatkan diri. ·         Mengutamakan kesejahteraan diri dan memahami batasan diri untuk membantu.

Perkara yang boleh dan tidak boleh dilakukan oleh ahli PRS
PERKARA YANG OLEH DILAKUKAN OLEH AHLI PRS	PERKARA YANG TIDAK BOLEH DILAKUKAN OLEH AHLI PRS
ü  mematuhi etika kerahsiaan ü  menyedari bahawa bukan semua   masalah boleh diatasi ü  berbincang dan membantu rakan yang menghadapi masalah biasa ü  memimpin rakan melihat masalahnya dengan objektif dan menggalakkannya mencari  penyelesaian sendiri supaya ia belajar melalui pengalamannya. ü  merujuk kes yang berat kepada guru bimbingan dan kaunseling dan menjadi penghubung kepada rakan yang bermasalah untuk bertemu dengan guru bimbingan dan kaunseling atau orang yang lebih arif. ü  menjalankan projek membantu rakan sambil mempengaruhi rakan lain supaya melibatkan diri. ü  mengutamakan kesejahteraan diri dan memahami batasan diri untuk membantu.	v  mengawal,memberi khutbah atau mendesak rakan tentang apa yang mereka harus lakukan. v  membuat kesimpulan awal dan cuba mengubah mereka v  memberi nasihat atau cadangan penyelesaian untuk diikuti v  membuat sesuatu yang sepatutnya dilakukan oleh rakan itu sendiri v  Membuka rahsia kawan v  Mengharapkan semua masalah boleh diatasi dengan segera v  terus berbincang dengan rakan yang mengahadapi krisis dan masalah emosi yang mendalam v  bertindak menyelesaikan masalah rakan. v  mengendali masalah rakan yang runcing sehingga mengganggu ketenteraman jiwa v  menjalankan projek bersendirian dan mengetepikan rakan lain v  terlibat dengan masalahrakan secara peribadi sehingga mengganggu pelajaran dan perasaan

HUBUNGAN PRS PELAJAR DAN UNIT KAUNSELING

Pembimbing rakan sebaya merupakan seorang pembimbing yang dapat membantu rakan sebayanya menghadapi ,memahami dan menyelesaikan sesuatu atau pun sebahagian daripada masalah secara bersama.Konsep ‘kaunselor’ pula biasanya mempunyai implikasi bahawa seseorang itu dilatih khusua di dalam bidang kaunseling secara formal dan dia diberikan suatu peranan yang formal di dalam  suatu organisasi untuk menjalankan peranan itu.Ini bererti bahawa latihan intensif tentang kaedah menjalankan kaunseling yang  tertulis dan dia biasanya menjalankan tugasnya secara separuh masa di dalam ruang pejabat yang telah disediakan.Kaunselor sebaya diberikan peranan untuk membantu kaunselor sepenuh masa mendalikan kes-kes yang mungkin tidak sempat dikendalikan olehnya.Kaunselor penuh masa itu juga merupakan sebagai penyelia bagi kaunselor sebaya. mereka yang hanya ingin menjadi Pembimbing ,kursus lanjutan yang mengajarnya cara menjalankan proses kaunseling yang lebih formal. Pada peringkat permulaan peranan kaunselor sebaya adalah di dalam bentuk yang kurang formal.Pada peringkat awal ini lebih sesuai digunakan istilah Pembimbing Rakan Sebaya iaitu mereka tidk dikehendaki menjalankan bimbingan yang formal tetapi sebaliknya mereka dikehendaki  sentiasa menggunakan kemahiran bimbingan mereka di dalam segala kegiatan mereka di dalam dan di luar sekolah. Mereka  boleh memberikan bimbingan tusyen dan peribadi kepada seorang pelajar yang bermasalah.Jika masalah itu didapati serius,pembimbing boleh merujukkannya kepada kaunselor tetapi hanay dengan kebenaran pelajar yang bermasalah itu sendiri.

Cara merekod maklumat

TARIKH

Catatkan tarikh setiap kali anda berbincang dengan rakan anda berkenaan dengan sesuatu isu atau aktiviti

NAMA

Gunakan kod atau nama samaran rakan yang berbincang dengan anda

ISU PERBINCANGAN/AKTIVITI

Tuliskan dengan ringkas dan tepat isu perbincangan atau aktiviti yang dijalankan.misalnya,perbincangan individu,masalah perhubungan dengan ibu bapa atau aktiviti kelompok belajar-pengurusan masa

MAKLUM BALAS

Pada akhir sesi perbincangan/aktiviti,PRS mendapatkan maklum balas tentang pengalaman dan pengetahuan yang diperolehi oleh rakan.misalnya: kesedaran bahawa belajar secara berkelompok dengan serius lebih berkesan atau setuju meneruskan sesi kelompok belajar dua kali seminggu

TINDAKAN/SUSULAN

Terangkan tindakan atau yang akan dilakukan .misalnya:setuju berjumpa kali kedua dan memberi maklum balas tentang perkembangan yang berlaku dalam keluarga atau setuju meneruskan sesi kelompok belajar dua kali seminggu.

Peringatan : PRS perlu bertemu dengan guru kaunseling secara berkelompok sekurang-kurangnya sekali dalam dua minggu untuk berbincang tentang cara PRS mengendalikan sesi perbincangan dengan rakan.Tujuannya supaya guru bimbingan dan kaunseling mengetahui perkembangan PRS dan seterusnya memberi bimbingan yang diperlukan.

Berita tentang Pembimbing Rakan Sebaya

PROGRAM Pembimbing Rakan Siswa (PRS) di institusi pengajian tinggi awam (IPTA) perlu dimantapkan bagi membolehkan khidmat kaunseling dimanfaatkan sepenuhnya pelajar yang berdepan dengan masalah. 

Sehubungan itu, Pengarah Pusat Perkhidmatan Kaunseling UIAM, Noraini Ahmad, berkata kredibiliti PRS tidak perlu diragui kerana mereka dianggap perunding cara yang sesuai kepada mahasiswa sebelum mendapatkan khidmat profesional pengamal kaunseling. 

“Komitmen dan sumbangan mahasiswa bergelar PRS perlu dihargai dan diiktiraf sejajar dan setara dengan peranan dimainkan ahli Majlis Perwakilan Pelajar, “ katanya, ketika ditemui selepas Seminar Kebangsaan PRS IPTA Malaysia 2010 yang berlangsung di Pusat Aktiviti Kebudayaan, UIAM, baru-baru ini.

Beliau berkata, seminar yang disertai 250 mahasiswa dan kaunselor IPTA, bertemakan `Cabaran dan Sumbangan di Era Baru` itu juga berjaya mengupas perubahan dan pemantapan PRS dalam mendepani peredaran masa dan cabaran masa depan. 

“PRS adalah entiti yang sinonim dalam perkhidmatan kaunseling di universiti dan tidak keterlaluan jika ia juga menjadi penyokong utama kepada unit, jabatan, pusat atau bahagian lain. 

“Penganjuran seminar ini adalah pendekatan bagi mengukuhkan perkhidmatan disediakan PRS selain meningkatkan kesedaran warga kampus terhadap kepentingan peranan PRS,” katanya. 

Noraini berkata, setiap IPTA memiliki modul latihan tersusun bagi membolehkan ilmu dan kemahiran diterapkan mampu memberi impak besar dalam hubungan membantu rakan pengajian. 

Bagaimanapun katanya, lambakan ilmu dan rangsangan positif diperlukan bagi memperkasakan PRS agar menjadi contoh dan ikutan terbaik kepada rakan lain. 

Sepanjang seminar tiga hari itu, peserta turut didedahkan dengan pelbagai aktiviti termasuk pembentangan kertas kerja, bengkel latihan dan pertandingan boling. 

Peserta dari UIAM, Nurul Zulaiha Ibrahim, berkata pengisian seminar banyak memberi input dan perkongsian idea bagaimana hendak memantapkan peranan PRS selain mengetahui sejarah penubuhan PRS. 

Katanya, pengalaman dan pengetahuan bersama peserta seminar lain banyak membantu sekali gus mewujud rangkaian kerjasama kalangan PRS seluruh IPTA bagi menjana aktiviti lain pada masa depan.

Prinsip Perkhidmatan PRS

Bersedia dan rela membantu rakan yang memerlukan bantuan tanpa mengira agama, bangsa, jantina, kedudukan perlakuan dan fizikal.  Perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya hendaklah dijalankan berdasarkan etika PRS.

Baju Seragam Pembimbing Rakan  Sebaya